In 2016 plaatste ik elke week een gedicht over een plant of bloem. Rijmelarij, maar ik had er plezier in, vooral omdat het mij liet nadenken over taal, over de lengte van de zinnen en over synoniemen. Omdat het vandaag een zonnige lentedag is, pak ik er een terug. Op de foto blauwe druifjes, een plant uit de aspergefamilie of Hyacinthaceae. Benieuwd hoe ik op deze tekst ben gekomen?
In onze taal zijn er een heleboel woorden die meerdere betekenissen hebben. Een voorbeeld is ‘lucht’. Zoek je het in het woordenboek op, dan vind je er minimaal zes.
Daar zit een luchtje aan …
Lucht kan een gas zijn, dat uit zuurstof en stikstof bestaat. Het kan een deel zijn van de dampkring. Er hangt ‘iets’ in de lucht. Het kan ook je adem zijn, die je benomen wordt als je een mooie (hemel)lucht ziet. Het is de buitenlucht die je opsnuift als je een wandeling maakt of gewoon stank. Lucht is ook niets, in gebakken lucht.
Je beddengoed én je hart
Je kunt iemand niet luchten of zien. Kun je je beddengoed luchten, of je hart. Je kunt lucht van iets krijgen, maar ook een gat in de lucht springen. In de lucht zitten, vliegen en hangen of uit de lucht komen vallen. Er kan geen wolkje aan de lucht zijn, geen kou of geen vuiltje. Je kunt er ook een gat inslaan of er iets uit grijpen, een luchtje scheppen of lucht geven aan een situatie. Het is niet van de lucht of juist ín de lucht. Het is nogal definitief als je om een luchtje gaat, maar je kunt er ook zo vrij als een vogel in zijn.
